در آیات قبل و بعد از آیه 67سوره مائده نیز عبارت «مَا أُنزِلَ» آمده است: در آیه 66 میفرماید: «مَا أُنْزِلَ إِلَیْهِمْ مِنْ رَبِّهِم»، در آیه 67 فرمود: «مَا أُنزِلَ إِلَیْکَ مِن رَّبِّکَ»، و در آیه 68 میفرماید: «مَا أُنزِلَ إِلَیْکُم مِّن رَّبِّکُمْ». این یک امر تصادفی نیست که در سه آیه پشت سر هم، سه تا «مَا أُنزِلَ» آمده باشد. مورد اول و سوم مربوط به کتاب آسمانی است، که مردم باید آن را به پا دارند تا از برکات آن در دنیا و آخرت بهرهمند شوند. و مورد دوم مربوط به رهبری جامعه است که باید از سوی خدا تعیین گردد و پس از پیامبر، در قالب امام سرپرستی جامعه را بر عهده گیرد.
مهندسی قرآن را ببینید، خدا امامتِ علی بن ابیطالب را گذاشته است بین دو کتاب آسمانی! در یک آیه میگوید: کتاب خدا را بهپا دارید، وضع اقتصادیتان خوب میشود. و در آیه دیگر میفرماید: اگر کتاب آسمانی را بهپا ندارید، هویت ندارید و هیچید. و در میان این دو آیه میگوید: ای پیامبر! علی را معرفی کن. یعنی کتاب آسمانی و امام معصوم در کنار هم. چنانکه پیامبر در حدیث ثقلین فرمود: «انّی تارک فیکم الثقلین کتاب الله و عترتی اهل بیتی»
«...الْیَوْمَ یَئِسَ الَّذینَ کَفَرُوا مِنْ دینِکُمْ فَلا تَخْشَوْهُمْ وَ اخْشَوْنِ الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دینَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتی وَ رَضیتُ لَکُمُ الْإِسْلامَ دیناً...» (مائده/3 )
امروز کافران از دین شما مأیوس شدند، پس از آنان نهراسید و از من پروا داشته باشید. امروز دین شما را کامل کردم و نعمتم را بر شما تمام ساختم و اسلام را به عنوان دین برای شما پسندیدم.
این جملات در میان آیهای قرار گرفته که آغاز و پایان آن مربوط به خوردنیهای حرام همچون گوشت مردار و خوک است. اما روشن است بیان این مطالب که قبلا نیز در قرآن آمده بود: (در سوره های انعام، بقره و نحل)، حرف تازهای نیست و موجب اکمال و اتمام دین نمیشود، بلکه برخی چیزها باید تکرار شوند تا مؤثر واقع شوند.
اما این چه روزی است که دارای چنین ویژگیهای مهمی میباشد؟
روزهای عمر شریف پیامبر اکرم را بررسی میکنیم. ایشان در 40 سالگی به پیغمبری مبعوث شد و در 63 سالگی رحلت نمود. در این 23 سال رسالت پیامبر، کدام روز است که این آیه با آن مطابقت داشته باشد.
1. روز بعثت: اولین روزی است که حضرت به پیامبری مبعوث شد. هنوز اتفاقی نیفتاده است که بگوییم امروز دین کامل شد! مثل این است که روز اولی که دانش آموز به مدرسه میرود، معلم به او بگوید: تو امروز فارغ التحصیل شدی!
2. روز هجرت: هنگام هجرت پیامبر از مکه به مدینه هم، نه دین کامل شده بود و نه کافران مایوس گشته بودند، زیرا از هر قبیلهای یک نفر آمده بود تا پیامبر را بکشند. و پیامبر علی ابن ابیطالب را در جای خود نهاده بود. پس از آن نیز جنگهای بسیاری به راه انداختند.
3. روز پیروزی: مسلمانان در برخی جنگها پیروز میشدند و در برخی شکست میخوردند. آنجا که شکست میخوردند کفار امیدوارتر میشدند و آنجا که پیروز میشدند دشمن مأیوس نمیگشت و در صدد حملهای دیگر برمیآمد.
4. روز فتح مکه: گرچه با فتح مکه، کافران از غلبه بر پیامبر اسلام مایوس شدند، اما امید داشتند با مرگ پیامبر، مسلمانان دچار ضعف گشته و آنان غالب گردند، زیرا پیامبر پسری نداشت که ادامه دهنده راه او باشد.
5. روز نصب امام: روشن است هیچ موضوعی نیست که مایه ناامیدی کامل دشمنان گردد، جز تعیین جانشین، آن هم جانشینی همچون علی ابن ابیطالب که شجاعت و زکاوت او مورد پذیرش همه، از دوست و دشمن بود. و این امر در روز هجدهم ذیالحجه در سرزمین غدیر خمّ اتفاق افتاد و حضرت علی علیه السلام به امامت مسلمین منصوب گردید. کسی که امام خمینی دربارهاش فرمود: اگر پیامبر صلّی الله علیه و آله هیچ کاری نمیکرد و فقط یک علی علیه السلام تربیت میکرد، کافی بود.